Help, hooikoorts!

Heerlijk, de lente en zomer! Eindelijk weer volop zon, warm weer, maar het zijn ook de seizoenen van…. hooikoorts. Ook ik heb al enkele jaren met deze vervelende bijwerking van de lente en zomer te maken, maar gelukkig heb ik het met de juiste medicijnen nu redelijk onder controle. Ik ben de afgelopen tijd al veel berichten tegengekomen van meiden die ook last van hooikoorts hebben en aangezien het een veelvoorkomend probleem is lees je in dit artikel meer over wat hooikoorts nu precies is en hoe het ontstaat en wat je eraan zou kunnen doen.

Waarom heet het eigenlijk hooikoorts?

Je hebt je net als ik vast wel eens afgevraagd waarom hooikoorts nu eigenlijk hooikoorts heet. Eigenlijk heeft hooikoorts weinig met hooi te maken en net zo min met koorts. Hooikoorts wordt veroorzaakt door levende planten dus wat dat betreft is het woord hooi nogal misleidend, want hooi is dood gewas. De naam hooikoorts komt van de Britse dokter John Bostock die zelf last had van hooikoorts. Hij merkte dat hij er vooral last van kreeg in de periode waarin de boeren gingen hooien en daarbij was één van zijn klachten een beetje een koortsig gevoel.
Vandaar de naam ‘hay fever‘, oftewel hooikoorts.

Wat is hooikoorts?

Hooikoorts (pollinosis) is een verzamelnaam voor allergische klachten die ontstaan door allergie voor stuifmeel, (pollen van) grassen, planten of bomen. In de lente en zomer gaan de bloemetjes en bomen weer lekker bloeien en vliegen de pollen je letterlijk om de oren. Iedereen geniet in deze seizoenen natuurlijk lekker van de zon en het warme weer, maar voor mensen met hooikoorts is het helaas lang niet altijd genieten geblazen. Hooikoorts wordt ook wel seizoensgebonden allergische rhinitis genoemd waarbij de boosdoeners pollen van planten die hun stuifmeel via de wind verspreiden zijn. Hooikoorts is een seizoensgebonden aandoening, dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld een allergie als huisstofmijtallergie dat het hele jaar door aanwezig is.

Het woord ‘allergie’ betekent letterlijk ‘veranderde reactie’. Bij iemand die hooikoorts heeft reageert het immuunsysteem van met name de luchtwegen, slijmvliezen en ogen overmatig op pollen ofwel het stuifmeel van grassen, bomen, bloemen en planten die in de lucht zweven en worden ingeademd of in de ogen komen. Het immuunsysteem is een heel ingewikkeld systeem dat als taak heeft ‘ongewenste indringers’ in het lichaam op te ruimen. Elk opruimingsproces bestaat uit een groot aantal stappen en daarom kan er nog wel eens wat misgaan. In het geval van een allergische reactie gaat er dus iets mis, want het immuunsysteem reageert te heftig en te overgevoelig. Het immuunsysteem ziet deze indringers als ziekmakend en reageert direct met het aanmaken van een antistof.  Normaal gesproken maakt het lichaam na contact met het allergeen (hetgeen dat een allergische reactie veroorzaakt) zogenaamde antistoffen aan die in staat het allergeen uit te schakelen waardoor klachten uitblijven. Bij een allergische reactie is dit proces verstoord en reageert het lichaam extreem fel op het allergeen.

Wanneer je in contact komt met een bepaalde stof waar je allergisch voor bent zorgt dit voor een teveel aan histamine in je lichaam. Histamine is een chemische verbinding die verantwoordelijk is voor de verschijnselen die optreden bij een allergische reactie.

Zoals met de meeste allergieën wordt ook hooikoorts doorgaans langzaam opgebouwd. Meestal komt de allergie tot uiting tussen het 8e en 25e jaar en na deze eerste keer komen de klachten vaak elk jaar terug. De klachten worden minder naarmate men ouder wordt, meestal zijn de klachten na het 40e jaar een stuk minder en zijn ze na het 55e jaar vaak zo goed als verdwenen. Het komt zelden voor dat hooikoorts opkomt bij iemand ouder dan 40 jaar.

Wanneer het meest last?

De klachten van hooikoorts zijn gebonden aan het bloeiseizoen van grassen en windbestuivende planten.
Meestal is het stuifmeel van grassen de boosdoener, maar ook het stuifmeel van bomen als de berk, de hazelaar en de wilg kan klachten veroorzaken. Daarnaast zijn de bloeitijd van het betreffende gewas, het weer (bij droog en warm weer neemt de pollenconcentratie toe) en de grootte van de stuifmeelkorrel van invloed op de mate van de klachten.

Hieronder zie je een overzicht van welke bomen en gewassen wanneer bloeien.

Bomen
Hazelaar – februari en maart
Els – februari en maart
Populier – april
Berk – april en mei
Es – april en mei
Eik – mei
Wilg – mei

Grassen
Mei, juni, juli en augustus

Kruiden
Zuring – mei, juni en juli
Weegbree – mei, juni, juli en augustus
Bijvoet – juli, augustus en september
Ganzevoet – juli, augustus en september

De meest voorkomende vorm van hooikoorts is een allergie voor graspollen, waarvan in de maand juni de verschijnselen vaak het hevigst zijn.

Klachten en symptomen

Neusklachten
Als je last hebt van hooikoorts raakt het neusslijmvlies gezwollen en ontstaat er een branderig en kriebelend gevoel waardoor hevige niesbuien ontstaan. Vaak komt er eerst helder en dun vocht uit de neus dat later slijmerig, taai en soms gekleurd kan worden. Door de gezwollen neusslijmvliezen raakt de afvoer van de bijholtes naar de neus vaak verstopt, wat resulteert in een vol gevoel in het hoofd en een zeurderige hoofdpijn boven de neusrug en de ogen.

Oogklachten
Bij hooikoorts kun je last hebben van ogen die ontzettend jeuken, branderig aanvoelen en bijna voortdurend tranen. Ook kun je hierdoor vaak weinig fel licht verdragen.

Mond-, keel- en longklachten
Tevens kun je last hebben van een droge mond, een branderige keel, een vervelend droog kriebelhoestje, een jeukend gehemelte, kortademigheid en een piepende ademhaling.

Huidklachten
Huidklachten die bij hooikoorts kunnen optreden zijn zwellingen van mond en gezicht en netelroos (jeukende rode bulten). Naast dit alles kun je je ook vermoeid en lusteloos voelen.

Hoe kun je de klachten van hooikoorts verminderen?

Vermijd allergenen
Vermijd zoveel als mogelijk datgene waar je allergisch voor bent.
Als je voornamelijk allergisch bent voor gras(pollen) kun je dus beter niet in een pas gemaaid grasveld gaan liggen of het gras gaan maaien, laat dit dan aan iemand anders over. Ook is het verstandig geen bloemen in huis te zetten die veel stuifmeel bevatten. Pas in de auto ook op met het ventilatiesysteem, hierdoor kan stuifmeel je auto binnen komen.

Draag een (zonne)bril
Draag wanneer je last hebt van hooikoorts bij voorkeur een bril en geen contactlenzen. Contactlenzen kunnen de irritatie aan je ogen verergeren en daarnaast biedt een bril extra bescherming tegen rondvliegend stuifmeel. Ook het dragen van een zonnebril beschermt je hiertegen en daarom is het aan te raden altijd een  zonnebril te dragen als je buiten bent. Be a diva!

Houd je huis stof- en pollenvrij
Zorg ervoor dat de slaapkamer zoveel mogelijk stofvrij blijft door regelmatig te stofzuigen en houd ramen op droge en zonnige dagen overdag gesloten. Als je toch even wat frisse lucht wilt en een raam openzet zorg er dan voor dat er (antipollen)hor inzit zodat deze het meeste stuifmeel tegenhoudt. Je kunt je huis het beste ’s morgens vroeg, ’s avonds of na een regenbui luchten, dan is er minder stuifmeel in de lucht. Ook huisstofmijt kan tot extra irritatie leiden en je kunt dit voorkomen door regelmatig te stoffen met een vochtig of statisch doekje zodat je het stof niet doet opdwarrelen.

Droog je was niet buiten
Het is niet handig je was buiten te laten drogen, want pollen hechten zich makkelijk aan vochtige stoffen en kan stuifmeel zich in je kleding gaan nestelen.

Niet wrijven!
Ik weet dat dit vaak bijna onmogelijk is, maar als je jeuk aan je ogen hebt moet je proberen hier niet aan toe te geven en niet te gaan wrijven. Meestal wordt de jeuk alleen maar erger, ingeval er pollen aan je handen zitten kun je ze zo naar je ogen overbrengen en bovendien kan veelvuldig wrijven nog meer irritatie en zelfs ontstekingen tot gevolg hebben. Je kunt dat vervelende kriebelende gevoel aan je ogen iets verminderen door een vochtig washandje op je ogen te leggen, ze te spoelen met koud water en ook het druppelen van je ogen kan vaak wat verlichting geven.

Kleding en haar
Pollen hechten zich gemakkelijk aan je haar omdat haar toch enigszins statisch is, in ieder geval statisch genoeg voor  fijn stuifmeel. Was daarom je haar wat vaker en borstel het goed voor het slapen gaan, zo heb je minder kans dat er pollen op je hoofdkussen terecht komen. Als je op een dag toch veel met pollen in aanraking bent geweest doe je kleding dan meteen in de was en neem een douche voordat je gaat slapen. Ook wanneer je veel hebt gezweten is het verstandig je kleding meteen te wassen, want pollen hechten zich goed aan bezwete kleding.

Vaseline
Wanneer je naar buiten gaat is het aan te raden wat crème of vaseline rond je neus aan te brengen, dit beschermt je huid tegen directe prikkeling van pollen.

Let op je omgeving
Omdat de meeste bomen, planten en grassen bijna overal voorkomen is het bijna onmogelijk nooit met pollen in contact te komen. Echter is de hoeveelheid stuifmeel wel van invloed op de ernst van de klachten en dus is het aan te raden om tijdens het hooikoortsseizoen bepaalde gebieden zoals bossen, heiden en weilanden te vermijden. Op het platteland is er meestal drie tot vijf keer zoveel stuifmeel in de lucht als in de stad en ook op drukke autowegen is vaak veel stuifmeel aanwezig. Je kunt het beste richting het strand en de zee gaan, want daar groeien vaak niet veel bomen, planten en grassen en dit betekent dat er praktisch geen pollen zijn. Nou, naar het strand gaan is geen straf toch? Let er ook bij het uitkiezen van je vakantiebestemming op dat je niet midden in de grasvelden of bossen zit.

Vermijd prikkelende stoffen
Sommige stoffen en geuren hebben op zich niets met hooikoorts te maken, maar kunnen je klachten wel verergeren. Je moet hierbij denken aan tabaksrook, verf, chloor, ammoniak, parfum, haarlak, uitlaatgassen en sterk geurende bloemen en planten.
Qua voeding kan honing sporen van pollen bevatten en moet je hier als hooikoortspatiënt een beetje mee oppassen.

Houd het weer en de hooikoortsverwachting in de gaten
Op de vroege ochtend is er minder stuifmeel in de lucht dan de rest van de dag en regen zorgt ervoor dat het stuifmeel neerslaat waardoor je er minder last van hebt en dus zijn dit de momenten dat je met een gerust hart buiten kunt zijn.
Mensen met een hooikoorts allergie voor graspollen kunnen de dagelijkse hooikoortsverwachting in de gaten houden via onder andere de website AllergieRadar of het hooikoortsweerbericht op de website van Prevalin.

Medicijen

Wanneer je last hebt van hooikoorts zijn er bij de drogist tientallen middeltjes te koop waarmee je je klachten zou kunnen verminderen. Ik heb er daar in de afgelopen jaren ook heel wat van geprobeerd en vooral van het meest bekende anti-hooikoortsmerk Prevalin, maar bij mij deed dat allemaal weinig tot niets. Neusdruppels, oogdruppels, pilletjes, alles. Wanneer je jaar na jaar echt heel erg last van hooikoorts hebt is het toch verstandig om eens langs je huisarts te gaan. Hij of zij kan de vorm en de aard van hooikoortsklachten vaststellen en bekijken welke medicatie je klachten zou kunnen verminderen. Er bestaat geen medicijn waarmee hooikoorts echt genezen kan worden, maar wel kunnen de klachten bestreden worden. In het geval van hooikoorts worden vaak zogenaamde antihistaminica voorgeschreven. Dit zijn middelen die de werking van histamine tegengaan en de verschijnselen die optreden bij hooikoorts verminderen.

Verder kan de huisarts je een neusspray dat cromoglicaat bevat voorschrijven dat ervoor zorgt dat stoffen als histamine niet vrij kunnen komen. Allergieën als hooikoorts zorgen vaak voor een lichtelijk verzwakte afweer en dit is vooral tijdens en net na een aanval het geval. Hierdoor heb je een verhoogde kans op bijvoorbeeld bij- en/of voorhoofdsholteontsteking, griep of longontsteking en daarom is het verstandig je hooikoorts onder controle te houden met antihistaminetabletjes en (cortison) neussprays.
Indien je naast neusklachten ook last van je ogen hebt kun je ook een oogdruppels met cromoglicaat gebruiken.

Wat ik gebruik tegen hooikoorts
Zo’n twee jaar geleden is bij mij een allergietest gedaan waaruit bleek dat ik een graspollen allergie heb dat bij mij de hooikoortsklachten veroorzaakt. Het medicijn dat ik naar aanleiding hiervan al een jaar of twee gebruik is Fexofenadine en dit is een anti-allergiemedicijn. Artsen schrijven dit voor bij verschillende vormen van allergie zoals hooikoorts, langdurig ontstoken neusslijmvlies, ontstoken ogen door allergie, netelroos en jeuk. Deze medicatie bevat antihistamine dat de symptomen van allergische reacties en symptomen tegengaat.
Ieder jaar begin ik rond januari/februari al met het slikken van dit medicijn en neem ik er daar één (indien nodig twee) van 180 mg per dag van in. Sinds die tijd heb ik veel minder last van mijn hooikoortsklachten en blijft het bij af en toe een kriebelende neus, sporadische niesbuien en soms wat geïrriteerde en ietwat rode ogen.

Heb jij last van hooikoorts en zo ja, gebruik je hier middeltjes of medicijnen voor?