Make-up, what’s in it?

Wij beautyaddicts gebruiken allemaal vrijwel dagelijks allerlei cosmeticaproducten, maar weten we eigenlijk wel wat er allemaal in zit en hoe het geproduceerd wordt? Is het dierproefvrij, bevat het natuurlijke of synthetische ingrediënten, heeft het een keurmerk? Ook in allerlei reclames voor crèmes en smeerseltjes worden je de meest indrukwekkende en ingewikkelde termen om de oren geslingerd, maar wat betekent dat nu eigenlijk allemaal en wat doet het voor je huid?
In dit artikel lees je er alles over!

Natuurlijk & synthetisch

Make-up is samengesteld uit meerdere ingrediënten, deze kunnen synthetisch of natuurlijk van aard zijn. Synthetische ingrediënten zijn stoffen die door de mens zijn gemaakt en natuurlijke ingrediënten zijn afkomstig uit de natuur. Dat betekent niet dat natuurlijke stoffen per definitie beter zijn dat synthetische stoffen, want in de natuur zijn er ook genoeg stoffen die schadelijk voor de gezondheid kunnen zijn. Denk bijvoorbeeld aan giftige planten of natuurlijke stoffen die een allergische reactie kunnen veroorzaken. Of het nu gaat om natuurlijke of niet-natuurlijke ingrediënten, ze worden op dezelfde manier getest voor het gebruik van cosmetica en volgens dezelfde strenge regels beoordeeld op veiligheid. Als er wordt getwijfeld of een stof veilig is om toe te voegen aan cosmetica, dan wordt hij niet gebruikt.

De keuze voor het gebruik van natuurlijke of synthetische ingrediënten is van vele factoren afhankelijk, waaronder de eigenschappen en kosten. Toch kan de term ‘natuurlijk’ nogal misleidend zijn. Veel cosmetica- en huidverzorgingsproducten worden echter helemaal niet van enkel natuurlijke producten gemaakt, ook al beweren de fabrikanten dit wel. Zelfs als een product slechts één of twee natuurlijke grondstof(fen) bevat wordt er soms al de naam ‘natuurlijk” aan gegeven en willen fabrikanten daarmee de indruk wekken dat het hele product natuurlijk is. De natuurlijke stof verdwijnt in een synthetisch product en dus wordt jij als consument gewoon misleid. De term ‘natuurlijk’ is namelijk niet beschermd en mag dus gewoon op ieder product worden gezet, ook als er maar heel weinig natuurlijke ingrediënten inzitten.

Conserveermiddelen

Om make-up producten te beschermen tegen allerlei bacteriën en ze langer houdbaar te maken worden er conserveermiddelen aan toegevoegd. Er zijn veel verschillende conserveermiddelen, waarvan parabenen een veel gebruikte maar ook zeker veel omstreden is. Sommige mensen beweren namelijk dat parabenen bij gebruik in cosmetica in zekere mate door de huid zouden kunnen dringen en daardoor in het weefsel van de mens terechtkomen. Uitgebreid wetenschappelijk onderzoek naar de mogelijk negatieve effecten van parabenen heeft echter aangetoond dat het gebruik hiervan veilig is en dus zijn parabenen wettelijk toegestaan voor het gebruik in cosmetica.

Keurmerken

Een manier waarop je zeker kunt weten of een make-up product echt alleen uit natuurlijke producten bestaat is wanneer ze een keurmerk hebben. Dit keurmerk wordt alleen toegekend aan producten die aan bepaalde regels voldoen. Er zijn in Europa twee belangrijke instanties die richtlijnen hebben opgesteld voor cosmetica op natuurlijke basis: BDIH en Ecocert. BDIH is een uit Duitsland in 2002 in het leven geroepen afkomstig keurmerk dat is bedoeld om voor de consument duidelijk te maken welke cosmetica- en huidverzorgingsproducten aan de eisen voldoen en veilig, milieuvriendelijk en gezond zijn. Dit houdt onder andere in dat er tijdens de samenstelling van deze producten geen synthetische en agressieve grondstoffen worden gebruikt, er geen dierproeven worden gedaan en de producten gifvrij zijn.
Alleen de producten die aan de eisen van de BDIH richtlijnen voldoen mogen het keurmerk ‘Gecontroleerde Natuurcosmetica’ dragen. Twee keer per jaar vindt er een controle plaats op grondstoffen en eindproduct.
Het Franse EcoCert bestaat sinds 1991 en is eveneens een keurmerk dat richtlijnen voor natuurcosmetica opstelt en de navolging ervan controleert.

Proefdiervrij

In Nederland is het al vanaf 1997 verboden om dierproeven met cosmetica uit te voeren, maar ondanks dit verbod zijn veel make-up producten die in de Nederlandse winkels liggen toch op dieren getest. Deze producten worden namelijk geïmporteerd uit landen waar dierproeven voor cosmetica wel zijn toegestaan. In 2013 komt er echter een volledig Europese test- en handelsverbod voor cosmetica die op dieren is getest. Een overzicht van proefdiervrije cosmeticamerken in Nederland vind je hier.

Etiketten

Elke fabrikant, importeur of handelaar die in Nederland cosmetica op de markt brengt is op grond van de wet verplicht om het product volgens een bepaalde wijze te etiketteren. Alle ingrediënten die zijn gebruikt bij het maken van een cosmeticaproduct moeten op de verpakking staan vermeld. Om de ingrediënten op uniforme wijze op cosmetica te kunnen vermelden zijn internationale afspraken gemaakt die bij wet zijn vastgelegd. Het voornaamste doel van het vermelden van ingrediënten is de gebruikers van cosmetica te informeren over de samenstelling van een product en ook voor mensen die beroepsmatig met cosmetica werken is het van belang. Zo kunnen bijvoorbeeld schoonheidsspecialisten, huisartsen en dermatologen hun cliënten adviseren over het gebruik van cosmeticaproducten.

Karmijn

Sommige cosmeticaproducten bevatten karmijn (carmine in het Engels), een natuurlijk roodpigment verkregen uit een schildluis, de Cochenilleluis. Deze kleurstof (E120) wordt vaak toegevoegd aan (rode of berry/paars gekleurde) lipgloss en lipstick. Tegenwoordig wordt op veel van deze producten ‘bevat karmijn’ of ‘contains carmine‘ vermeld wanneer deze kleurstof erin is verwerkt. Dit is vooral handig voor mensen die deze producten uit principe liever niet gebruiken, zoals bijvoorbeeld veganisten.

Wat betekent dat?

Hypoallergeen: Wanneer er ‘hypoallergeen’ op het etiket van een product staat hoeft het per definitie nog niet altijd een veilige keuze voor mensen met een gevoelige huid te zijn. Het is namelijk geen garantie dat cosmetische producten met de benaming ‘hypoallergeen’ geen allergische reacties kunnen veroorzaken op sommige huidtypes.
Hypo betekent namelijk ‘minder’ en niet ‘helemaal niet’.

Alcoholvrij: Alcohol en alcoholhoudende ingrediënten worden in cosmetica gebruikt als conserveringsmiddel en is een astringent, dus heel geschikt voor het verwijderen van olie en vetten. Vaak bevatten tonics veel alcohol en ook traditionele toners waren veelal op alcohol gebaseerd. Gelukkig zijn er nu voldoende alcoholvrije tonics te koop die zacht en zelfs enigszins vochtinbrengend voor de huid zijn.
Alcohol is een irriterend en agressief middel dat de huid kan ontdoen van zijn natuurlijke oliën. Mensen met een gevoelige of droge huid zouden ieder cosmetisch product dat alcohol bevat gewoon moeten vermijden. Ook mensen met een vette huid wordt het gebruik van alcoholhoudende cosmetica afgeraden, omdat alcohol de huid zo sterk ontvet dat de vette huid overuren gaat maken en daardoor weer meer olie en pukkel-uitbarstingen produceert.

Geurvrij: Geurvrije producten zijn doorgaans een goede keuze voor mensen met een gevoelige huid, want aan deze producten is geen geur of parfum toegevoegd. Tenminste, dat zou je denken. Toch kun je hier niet altijd klakkeloos vanuit gaan want sommige bedrijven zeggen dat hun product geurvrij is, maar betekent dat niet meer dan dat ze de geur van de ingrediënten hebben gemaskeerd met een geur-ingrediënt zoals een essentiële olie of een natuurlijke geurstof. Meestal ruikt het nergens naar, maar doet het goed zijn werk om te verbergen hoe het product anders zou ruiken. Bijvoorbeeld moisturizers zouden zonder maskerend geur-ingrediënt namelijk alles behalve lekker ruiken.

pH-neutraal: Als een product pH-neutraal is betekent het dat het product dezelfde pH-waarde heeft als de huid (normaliter ongeveer pH 5,8) en dus de beschermende functie van de huid respecteert. Zepen, reinigers en sommige cosmetische producten die niet pH-neutraal zijn kunnen het natuurlijk pH-gehalte van je huid verstoren, helemaal wanneer je huid droog of gevoelig is of als je last hebt van acne.

Antioxidanten: Antioxidanten worden gebruikt om de huid te beschermen en redden gezonde huidcellen die anders zouden worden geoxideerd. Vitamine A, C en E zijn antioxiderende vitamines en ook groene thee is ook een antioxidant, net als druivenpitextract.

Ceramiden: Een verzamelnaam voor een groep van nature in de huid aanwezige moleculen die voor een deel verantwoordelijk zijn voor de structuur en het functioneren van de huid. Door ceramiden aan cosmeticaproducten toe te voegen kunnen deze helpen de huid te ondersteunen en het natuurlijke regulatie-proces te helpen herstellen. In producten tegen huidveroudering moeten de ceramiden ervoor zorgen dat de huid voldoende water vasthoudt en dat het huidweefsel niet verslapt.

AHA’s: Deze afkorting staat voor Alpha Hydroxy Acids en dit zijn fruitzuren zoals lactose, appel, citrus, fruit en glycolzuren. AHA’s zorgen ervoor dat de extra lagen dode cellen aan de huidoppervlakte worden verwijderd en daardoor de huid zichtbaar gladder maken. Als er op een cosmetisch product staat dat er AHA’s in zitten is het wel belangrijk te kijken of het product pH-neutraal is. Als dat niet het geval is hebben de AHA’s eigenlijk geen enkel voordeel voor de huid.

BHA’s: Deze afkorting staat voor Beta Hydroxy Acids oftewel bèta hydroxy zuur, een anti-verouderingsingrediënt. BHA’s zijn zachter dan de fruitzuren van de AHA’s omdat de moleculen groter zijn dan bij AHA’s en dus niet zo diep in de huid terecht komen, waardoor minder irritatie wordt veroorzaakt.

Collageen en elastine: Crèmes die collageen of elastine bevatten doen je huid gladder aanvoelen en lijken, maar ze produceren geen nieuw collageen. Wanneer je ouder wordt vermindert de collageenproductie, waardoor de huid zwakker wordt en gaat uitzakken en rimpels ontstaan. Ook door je huid onbeschermd bloot te stellen aan de zon en dus aan UV-stralen versnelt het afbraakproces van collageen.

Essentiële oliën: Een aromatische substantie die wordt gewonnen uit specifieke cellen van bepaalde planten. Wanneer deze substantie in een plant zit wordt het een essence genoemd en na distillatie wordt de aromatische substantie een essentiële olie genoemd. Essentiële oliën worden veel gebruikt vanwege hun geneeskrachtige werking en worden meestal gebruikt in de vorm van een crème of lotion.

Bevochtigers: Ingrediënten als ureum, glycerine, en squalene staan bekend als zogenaamde bevochtigers. Deze ingrediënten zitten doorgaans in moisturizers en hebben als functie water uit de lucht te onttrekken om de huid gehydrateerd te houden.

Siliconen: Dit ingrediënt wordt veel gebruikt in bijvoorbeeld haarproducten, foundations en moisturizers.
Het geeft een product dat glibberige gevoel en doet het zacht aanvoelen.

Retinol: Dit is een afgeleide van Vitamine A en wordt vaak verwerkt in crèmes. Retinol kan een positief effect op de huid hebben, bijvoorbeeld als deze door het gevolg van acne erg is aangetast of bij huidveroudering. Retinol bevordert de celdeling en maakt op deze manier de huid plaatselijk gladder. Onlangs is aangetoond dat retinol effectiever werkt bij anti-aging dan AHA’s, maar dat (een hoge concentratie van) deze stof ook meer risico met zich meebrengt (meer kans op uitslag en irritatie van de huid). Daarnaast is Retinolzuur duurder dan AHA-crème.