Zon en huid…. De fabels en feiten!

Natuurlijk weten we allemaal dat we ons goed moeten insmeren en beschermen tegen de zon, maar toch doen er rondom zon en de gevolgen voor je huid nog een hoop hardnekkige roddels en fabels de ronde. Met nu al zomerse temperaturen en een krachtige zon lees je hier alle fabels en feiten die je moet weten rondom de zon en je huid zodat je de komende tijd veilig en met een gerust hart van de zon kunt genieten!

Wat vooraf handig is om te weten:

Wat zijn UVA-stralen?
(de ‘A’ van Aging=veroudering)
UVA-stralen zijn verantwoordelijk voor de veroudering van de huid. UVA-straling vormt 95% van de UV-stralen die de huid bereiken, is overal aanwezig en gaat dwars door wolken en ramen. UVA-stralen bereiken de lederhuid en veranderen de huidstructuur. Het is één van de veroorzakers van vroegtijdige veroudering van de huid met als resultaat: rimpels, vlekken, verlies van elasticiteit en uitdroging van de huid.

Wat zijn UVB-stralen?
(de ‘B’ van branden)
UVB-stralen zijn verantwoordelijk voor verbranding van de huid.
UVB-straling bereikt de opperhuid, stimuleert de melanineproductie en zorgt daarmee voor een gebruinde huid, maar is ook verantwoordelijk voor verbranding en een verandering in het de DNA van de huidcellen.

Fabel of feit?

Met een t-shirtje over je bikini kun je niet verbranden.
Fabel: Het is een groot misverstand dat het dragen van kleding in de zon voorkomt dat je verbrand. Ook veel ouders denken dat ze hun kind veilig op het strand kunnen laten spelen of in de zee kunnen laten zwemmen door ze een t-shirtje aan te trekken, maar zo’n dun t-shirtje geeft echt niet voldoende bescherming en het is dus heel belangrijk ook de huid onder dunne kleren in te smeren. Wel laten donkere t-shirts en dikkere stoffen iets minder UV-straling door dan dunne en lichtgekleurde. Tegenwoordig is er overigens ook UV-werende kleding te verkrijgen, waar je op Google genoeg over kunt vinden.

Met een zonnebrandcrème met een hoge beschermingsfactor kun je langer in de zon zonder te verbranden .
Feit: Met een zonnebrandcrème met beschermingsfactor 10 kun je in principe 10 keer zo lang in de zon blijven zonder te verbranden, mits je je om de twee uur insmeert. Echter kan door zweten, wrijving van kleding of door afdrogen na het zwemmen een deel van de beschermlaag van je zonnebrandcrème weer verdwijnen en smeren veel mensen bovendien meestal veel te dun om die bescherming echt te behalen. Hoe lang je in de zon kunt blijven zonder te verbranden is daarnaast ook afhankelijk van je huidtype en de kracht van de zon. Blijf dus om de twee uur smeren en wees vooral niet te zuinig met de crème!

Wanneer je je onder de zonnebank wat voorbruint ben je extra beschermd tegen verbranding als je de zon in gaat.
Fabel: Even voorbruinen onder de zonnebank biedt geen extra bescherming voor verbranding en zorgt juist voor snellere veroudering van de huid. Zonnebanken zenden UVA-stralen uit die je een bruine kleur geven, maar dat bruin biedt zeer weinig bescherming tegen UVB-stralen. Je moet dus nog altijd een zonnebrandcrème gebruiken om je te beschermen tegen alle huidaandoeningen die veroorzaakt worden door UVB- en UVA-stralen.

Wanneer het bewolkt is hoef je niet bang te zijn dat je verbrand en hoef je je niet in te smeren.
Fabel: De kracht van de zon kan op een matig bewolkte dag zelfs groter zijn dan wanneer het een stralende zonovergoten dag is en dat komt doordat wolken zonlicht terugkaatsen naar de aarde. Bewolking houdt alleen een deel van UVB-straling tegen terwijl UVA-straling altijd aanwezig is. Ongeveer 80% van de zonnestralen gaat door wolken of mist heen, zodat je ook bij bewolkt weer gemakkelijk kunt verbranden.

De combinatie van zon, water en zand maakt dat je sneller verbrand.
Feit: Wanneer je in de zee of in het zwembad bent of er net uit komt moet je extra oppassen. Water en zand reflecteren namelijk het zonlicht waardoor meer UV-straling de huid bereikt en je dus sneller zult verbranden. Ook tijdens het zwemmen kan de huid verbranden omdat UV-licht gemakkelijk door helder water doordringt en zonnebrandcrèmes in het water (deels) van de huid worden afgespoeld. Water en zand vergroten dus de kans op verbranden.

Onder een parasol ben je helemaal beschermd tegen UV-straling.
Fabel: Een gemiddelde parasol houdt 40 tot 50% van de UV-stralen tegen, terwijl de rest van de straling via reflectie de huid bereikt. De meeste soorten stof (bijvoorbeeld nylon) van een parasol laten UVB-straling door, waardoor zelfs bij het gebruik van een parasol de huid dus nog kan verbranden. Ook schaduw beperkt slechts de schade van UV-licht op je huid, maar neemt deze niet weg en moet je je dus ook insmeren.

Wanneer je een lekker bruin kleurtje hebt ben je gezonder.
Fabel: Een zongebruinde huid wordt vaak gezien als een teken van gezondheid, omdat het zou betekenen dat je veel in de ‘gezonde buitenlucht’ bent geweest. Vooral vroeger betekende een bleke huidskleur vaak dat iemand ziek was of bijvoorbeeld bloedarmoede had. Het bruinen van de huid is een beschermingsreactie tegen door UV-licht veroorzaakte beschadiging en dus wanneer een huid heel bruin is betekent dat dat er schade aan cellen of DNA is opgetreden. Een zongebruinde huid is dus in feite een zonbeschadigde huid en is dat ‘gezonde kleurtje’ dus -in elk geval voor de huid zelf – niet echt gezond.

Verbranding beschadigt de huid blijvend.
Feit: Elke keer als je huid verbrandt raken huidcellen beschadigd door de UV-straling. Verbranding is als het ware een verwonding waarop je lichaam reageert door bloed en lymfevocht naar je huid te sturen waardoor je huid rood en gezwollen wordt en pijnlijk en brandend kan aanvoelen. De huidcellen worden daarna zo snel mogelijk afgestoten, wat zich uit in vervellen. In ernstige gevallen kunnen er na verbranding zelfs littekens ontstaan. Juist bij kinderen komt de  beschadiging van verbranding hard aan omdat hun huidcellen nog extra kwetsbaar zijn. Bovendien zijn ze in de groei en gaat de celdeling zo snel dat ze soms amper de tijd krijgen om alle beschadigde huidcellen te herstellen voordat ze zich weer gaan delen. In die cellen ontstaan dan als het ware ‘littekens’ die kinderen hun leven lang meedragen. Dit is aan de buitenkant niet te zien want die beschadigingen zitten diep in de huidcellen, maar hoe meer ‘littekens’ hoe groter de kans dat een kind op latere leeftijd huidkanker kan krijgen. Daarom is bescherming zo belangrijk, zéker voor kinderen!

De zonnebrandcrème die je vorig jaar heb gebruikt kun je dit jaar gewoon weer gebruiken.
Fabel: Een jaar nadat een zonnebrandcrème geopend is kun je deze beter niet meer gebruiken. De werking van de werkzame ingrediënten van een zonnebrandproduct neemt namelijk af wanneer deze langer dan een jaar geopend is. Het is ook niet verstandig een zonnebrandcrème in de volle zon te laten staan, want ook daardoor kan de werking ervan aangetast worden.

Het gebruik van een zelfbruiner beschermt je ook tegen de zon.
Fabel: Zelfbruiners bieden geen bescherming tegen UVA- en UVB-straling en daarom moet je daarnaast altijd een gewone zonnebrandcrème gebruiken.

Mensen met striae of spataderen verbranden sneller.
Feit: Als je striae hebt, is je huid dunner doordat hij uitgerekt is en daardoor zal je huid ook sneller verbranden. Omdat in de zon de elastische huidweefsels in de zon dunner en minder soepel worden, hebben bloedvaten minder steun en Ze kunnen daardoor verwijden en zichtbaarder worden.

Het gebruik van de zonnebank is even schadelijk als bakken in de zon.
Feit: De UV-straling van de zonnebank is vergelijkbaar met die van de echte zon en dat maakt de zonnebank even schadelijk voor je huid dan de echte zon. Het gevaar zit hem ook in de hoeveelheid UV-straling die je lichaam kan hebben. De hele winter onder de zonnebank en de hele zomer bakken op het strand is dus geen goed idee.

Als je zwanger bent kun je beter niet (teveel) in de zon gaan.
Feit: Wanneer je zwanger bent is het verstandig (helaas) zoveel mogelijk uit de zon te blijven. Een zwangerschapsmasker, ook wel chloasma of melasma genoemd, komt veel voor bij zwangere vrouwen vanaf de vierde maand. Je huid verandert namelijk onder invloed van de zwangerschapshormonen en kan niet alleen vetter of juist droger aanvoelen, maar ook de hoeveelheid pigment verandert. Sommige zwangere vrouwen krijgen hierdoor donkere vlekken in hun gezicht, meestal op het voorhoofd, de neus, de wangen, bij de bovenlip en in de nek. Als je normaal een redelijk donkere huid (donker haar, donkere ogen) hebt, is de kans op deze pigmentvlekken iets groter dan bij vrouwen met een bleke huid. Als je een bruine of zwarte huid hebt worden de vlekken vaak lichter dan je eigen huidskleur. Wil je toch de zon in? Smeer je dan goed in met een hoge beschermingsfactor en draag ter bescherming van je gezicht een leuke hippe hoed in de zon.

Als je je huid scrubt verdwijnt je bruine kleurtje eerder.
Fabel: Veelgehoord is dat je bruine kleur eerder zou verdwijnen als je je huid scrubt, maar dat is echt onzin. Je huid kleurt namelijk  bruin door de aanmaak van melanine en deze melanine vormt een beschermlaagje zodat UV straling het DNA niet kan beschadigen. Het bruine kleurtje komt dus van binnenuit en kun je er echt niet zomaar vanaf scrubben.

Parfum en make-up in combinatie met de zon kan huidirritatie veroorzaken.
Feit: Als je een lekker dagje ‘bakken’ op het strand hebt gepland is het verstandig om weinig tot geen parfum of make-up te gebruiken want deze kunnen in combinatie met zonlicht huidirritaties veroorzaken. Sommige stoffen (bijvoorbeeld bergamot) die onder andere in parfum en make-up voorkomen kunnen verkleuring op je huid veroorzaken met bruine vlekken als gevolg. Ook kunnen sommige mensen last van irritatie krijgen van zonnebrandcrèmes waar alcohol in is verwerkt, vooral wanneer deze in het gezicht wordt gebruikt.

Na het zonnen kun je ook prima een bodylotion gebruiken in plaats van een aftersun.
Fabel: Een aftersun verkoelt de huid en brengt de vochtbalans op orde en een bodylotion heeft niet dezelfde werking als een aftersun. Het is dus zeker aan te raden een aftersun te gebruiken na het zonnen, in plaats van een bodylotion.

Teveel in de zon doet je huid sneller verouderen en kan zelfs huidkanker veroorzaken.
Feit: De zon heeft een vernietigend effect op de elastische vezels in je huid (collageen) en ook een versnelde uitdrogende werking waardoor je huid dunner wordt. Wie veel zon in de zit zal dus sneller een oude gerimpelde huid krijgen en bovendien kan zonlicht het erfelijk materiaal in cellen (DNA) zodanig veranderen dat de cellen gaan woekeren en huidkanker kan ontstaan.

Een dagje in de zon of even onder de zonnebank is goed voor het laten verminderen of verdwijnen van puistjes.
Fabel: Misschien zullen je pukkels na een dagje zon of zonnebank even minder worden of zelfs verdwijnen, maar vaak komen ze daarna alleen nog maar heftiger terug. Je huid beschermt zichzelf namelijk tegen invloeden van buitenaf, zoals de zon, en wanneer je met een geïrriteerde huid de zon in gaat zal deze alleen nog maar meer geïrriteerd raken en bereik je dus het tegenovergestelde.

UV-licht heeft alleen maar nadelen.
Fabel: Veel huidartsen gebruiken UV-licht als behandeling voor huidziekten zoals eczeem en psoriasis waarbij gebruik wordt gemaakt van de eigenschap dat UV-licht sommige ziekteprocessen kan remmen en jeuk kan onderdrukken. Ook veroorzaakt het licht en warmte van de zon bij de meeste mensen een blij gevoel, zeker in een gematigd klimaat zoals in Nederland. Daarbij is zonlicht ook nodig om het lichaam goed te laten werken, waarbij het bekendste voorbeeld waarschijnlijk vitamine D is. Wanneer UVB-licht van de zon op de huid schijnt wordt vitamine D aangemaakt en dit is nodig voor de vorming van sterke botten.